Bu haftanın dikkat çeken gelişmelerinden biri, ithal doğalgaz için Rusya’ya yapılacak ödemelerin ertelendiği tezinin şahsen Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tarafından doğrulanması oldu.
Dönmez, 2 Mayıs akşamı bir televizyon programında yaptığı açıklamada, “Rusya ile, Gazprom şirketi ile, geçen Yıl fiyatlar harikulâde artınca muhakkak bir sayının üzerindeki ödemelerin ertelenmesi konusunda mutabakat sağlandı, bir müzakere yapıldı” dedi.
Rusya’nın ertelediği doğalgaz faturasının 20 milyar dolar meblağında olup olmadığı sorusuna, “Denilen sayı o denli değil, onu da düzeltmiş olalım” karşılığını veren lakin ertelenen fiyata dair bilgi paylaşmayan Dönmez, mutabakatın ödemeler istikrarı için yapıldığını Anlatım ederek, “Bu (müzakereler) büsbütün Hazine ve Maliye Bakanlığı uyumunda götürdüğümüz, ödemeler istikrarı açısındandır. Bu ticari bağlar açısından her Vakit yapılabilen, geçmişte de yapılan hadiseler” dedi.
Dönmez, ertelemenin hangi devri kapsadığı hakkında da bilgi vermedi.
Dönmez’in erteleme itirafını ve “geçmişte de yapılan hadiseler” açıklamasını eski BOTAŞ genel Müdürü Gökhan Yardım’a ve eski BOTAŞ Doğalgaz Alım Dairesi Lideri Ali Arif Aktürk’e sorduk.
‘İLK Kez OLUYOR’
Hem Yardım hem de Aktürk, geçmişte Rusya ya da Öbür bir ülkeye doğalgaz ödemesinde erteleme yapılmadığını, bu durumun birinci olduğunu vurguladı.
Her ayın doğalgaz İthalat faturasının olağanda takip eden ayın 15’i ile 24’ü ortasındaki devirde ödendiğini belirten Yardım, erteleme nedeniyle Rusya’ya nema ödenmesinin mümkün olduğunu, Rusya ile önümüzdeki yıllarda yapılacak yeni doğalgaz kontrat müzakereleri için de Türkiye’nin elini zayıflatan bir durum ortaya çıkmış olduğunu vurguladı.
Yardım, Karadeniz’den de şu Lahza sisteme doğalgaz gelmediğini ve seçim öncesi fiyatsız verilen gazın büsbütün ithal gazla karşılandığını, ithal gazda da birinci Kez borç erteleme ile karşı karşıya olduklarını lisana getirdi.
Aktürk, gaz ödemelerinin ertelenmesinin Rusya’ya Öbür mevzularda Ödün verilmesini de beraberinde getirebileceğine işaret etti ve ertelemenin ayrıntılarına dair TBMM’ye bilgi verilmesi gerektiğini vurguladı.
ERTELEME NE KADAR?
Dönmez, Rusya’ya ödemesi ertelenen meblağın 20 milyar dolar olduğu istikametindeki savları yalanladı lakin gerçek meblağın ne olduğunu belirtmedi.
Kasım 2021 ile Haziran 2022 tarihleri ortasında Merkez Bankası’nın (TCMB) BOTAŞ iç KİT’lere döviz satışı 23,6 milyar dolar olmuştu. Temmuz 2022 ile Mart 2023 ortasında ise kayıtlarda TCMB’nin KİT’lere döviz satışı görünmüyor, bu da ertelemenin bir işareti olarak yorumlanıyor fakat TCMB döviz piyasasında dolaylı olarak anne Müşteri ve satıcı pozisyonunda olduğu için KİT’lere dolaylı döviz satışı mümkün.
2022’de Yekün doğalgaz İthalat faturasının Yekün 53 milyar dolar olduğu kestirim ediliyor. 2022’de Türkiye’nin Yekün güç faturası 96,6 milyar dolar olmuştu. Bunun ne kadarının Rusya’ya olduğu bilinmeyen.
Rusya’dan Yekün İthalat da 2022’de 58,9 milyar dolar olarak kayıtlara geçmişti.
Resmi datalarda kamunun kısa vadeli Hariç borcunda Ocak 2022-Şubat 2023 devrinde 9,3 milyar dolarlık artış ve Yekün İthalat borçlarında Yine birebir periyotta kaydedilen
7,3 milyar dolarlık artış dikkat çekiyor fakat bu datalar de gaz ödemelerindeki ertelemenin ne kadar olduğuna dair net bir işaret vermiyor.
Yorum Yok