Osmanlı devrinde Balkan Savaşları öncesi Edirne’nin savunulması gayesiyle kentin etrafında oluşturulan 35 tabyadan karargah olarak kullanılan Hıdırlık Tabya ve Şükrü Paşa anıtının bulunduğu
Kıyık Tabya restore edilerek müzeye dönüştürüldü. Bu 2 tabyayı her Yıl binlerce şahıs ziyaret ederken, Arnavutköy Tabyası ile yakındaki bir tabya ise bakımsızlık nedeniyle yok oldu.
Diğer 31 tabya ise definecilerin yanı Dizi Olumsuz koşullar nedeniyle tahribata uğradı.
Trakya Üniversitesi yazın Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Lideri Prof. Dr. Engin Beksaç, çağının en Değerli muhafaza çizgilerinden biri olan Edirne tabyalarının korunması gerektiğini söyledi.
Kentin kuzeydoğu çizgisinde bulunan tabyaların, Edirne etrafında bulunanların bir örneği olduğunu belirten Prof. Dr. Beksaç, “Bildiğimiz kadarıyla Edirne etrafında 35 Tane tabya var. Bu tabyalardan 2 tanesi restore edildi, tanıtıldı. 2 tanesi yok olup gitti, şu anda izi bile yok. 2 Tane korunmuş olan Hıdırlık ve Şükrüpaşa tabyası olarak bilinen Buçuktepe Tabyası dışındakiler maalesef bahtına terk edilmiş durumda. Evvelden kırsal bir yapının ortasında kalan bu tabyalar, günümüzde artık büsbütün kentleşmenin tehdidi ile karşı karşıya olup, yeni binalar tabyaları tehdit eder duruma geldi” dedi.
‘DÖNEMİN EN DEĞERLİ ASKERİ SAVUNMA HATLARI’
Tabyaların Aka bir kısmının defineciler ve öteki Olumsuz koşulların tehdidi altında olduğunu belirten Prof. Dr. Beksaç, “Çoğunda ağır tahribat izleri mevcut. Bunların bir Lahza Evvel korunmaya alınması lazım. Zira sahiden Edirne tarihinin, her ne kadar Fazla beğenilen olmasa da Üzüntü da olsa, muhakkak bir safhasını temsil ediyor” dedi.
Prof. Dr. Beksaç, tabyaların devrinin en Değerli askeri sistemlerinden biri olarak yapıldığını Anlatım ederek, “Tabyaların yapılış süreci Balkan Savaşlarının Çabucak öncesindeki kademeyi temsil ediyor. Balkanların kaybedilmesi ile Bir arada 20’nci Yüzyıl başından itibaren Edirne’nin korunması Değerli bir Nitelik kazanıyor. Bunun üzerine tabya faaliyetine geçildi. Devrin en Kıymetli askeri savunma çizgilerinden bir teşkil edildi ve buraya Fazla düzgün ölçüde toplar ve diğer savunma materyali kondu. Çağının en Değerli müdafaa sınırlarından birisi olarak Edirne tabyaları ortaya çıktı” dedi.
Trakya Üniversitesi yazın Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Lideri Prof. Dr. Engin Beksaç
‘EDİRNE’NİN MÜDAFAASINDA BÜYÜK ROL OYNADI’
Edirne’nin müdafaasında tabyaların Fazla Aka bir rol oynadığını kaydeden Prof. Dr. Beksaç,
şöyle konuştu:
*Bu tabyaların, saldırmakta olan Bulgar kümelerine karşı Değerli bir mani teşkil ettiği bir gerçektir. lakin her ne kadar bu olsa da ikmal yollarındaki yetersizlikler, diğer kaideler nedeniyle tabyalar maalesef istenileni gösterememiştir. Tabyalar Fazla yeterli örgütlenmiş biçimdeydi. Edirne’nin Tüm etrafını kuşatmaktaydı.
*Özellikle batı, kuzeybatı, doğu, kuzeydoğu tabyaları daha yüklü olarak tahkim edilmişti. Şu anda Yunanistan sonları içinde kalan birkaç tabyamız var. Hatta tabyaların ortasında bir dekovil çizgisi olduğunu da biliyoruz.
*Bu dekovil yoluyla tabyalar ortasında ikmal yapılmakta, mühimmat ve zahire temini sağlanmaktaydı.
*Bunun dışında Fazla âlâ örgütlenmiş olan bir cephaneliği vardı. Tam da tabyalar sınırının ortasına gizlenmiş bir cephanelikti. Çağının en Kıymetli askeri mimari örneklerinden biri olarak bu tabyalar Kıymetli bir Değerli evrak niteliğine haizdir.
‘DEFİNECİLİK YAPILMASINI GEREKTİRECEK HİÇBİR ŞEY YOK’
Prof. Dr. Beksaç, tabyalarda define arayanlara da reaksiyon göstererek, “Defineci faaliyeti yapılmasını gerektirecek hiçbir şey yoktur. Zira burada definecilerin aradığı hiçbir şeyi bulmak Muhtemel değil. Yıkılması tarihe karşı ihanet, cetlerimize karşı ihanetten Öbür bir şey değildir. Zira burada hiçbir şey bulunmaz. Burası bir askeri savunma tesisidir” dedi.
Tabyaların sit alanı özelliğine dikkat çeken Prof. Dr. Beksaç, “Buraları sit alanı olarak teşhis edildi. fakat buraların temelinde daha farklı biçimde korunması gerekliydi. Maalesef o mevzuda biraz geç kalındı. Bunlar 1970’li yıllara kadar kullanılıyor. Bu süreçten sonra artık askeri sistemin, yapılaşmanın ve stratejinin değişmesi ile Birlikte bu tabyalar büsbütün bahtına terk ediliyor. Askerin çıkmasından sonra büsbütün tabyaların hepsi atıl duruma düşüyor” diye konuştu.
‘MÜZE OLARAK KULLANILABİLİR’
Atıl durumda olan tabyaların da kıymetlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Beksaç, “Aynı formda buraları da müze olarak kullanılabilir. Bunların da bir Lahza Evvel toparlanması lazım. Bu tabyalar bir bütün, Biricik bir tabya değil. Tüm olarak korunması gereken bir askeri ve kültürel bir miras. Turizm olmasa bile buraların korunması, tertiplenmesi ve belli bir ölçüde dikkat altına alınması gerekiyor. Bunlar yok olup gidecek. Tarihi mirasımızın Değerli bir evrakını kaybedeceğiz” sözlerini kullandı. (DHA)
Yorum Yok