Ankara 20. Ağır Ceza Mahkemesi, “devletin güvenliğine yahut anayasal nizama karşı cürüm işlemek için anlaşma” cürmünden açılan davanın 20 Aralık 2022’deki karar duruşmasında, ortalarında eski Deniz Kuvvetleri kumandanları Bülent Bostanoğlu, Eşref Oğuz Zeybek ve Murat Bilgel’in de bulunduğu 103 sanık hakkında “suçun yasal ögelerinin oluşmadığı” gerekçesiyle beraat kararı vermişti.
Gerekçeli kararını açıklayan mahkeme, cürmün maddi ögelerinin oluşmadığını vurguladı. Hatanın maddi ögesinin gerçekleşmesi için “elverişli vasıtalarla” işlenmesi konusunda failler ortasında mutabakat olması gerektiği belirtilen kararda, şu sözlere yer verildi:
“Anlaşmaya katılan şahıslar ortasında Fikir uygunluğunun muhakkak, programlı bir biçime girmiş olması, vasıtaların tespit edilmesi ve gayeye yakın Önemli ve tehlikeli olma koşulu bulunmaktadır. Cürmün maddi ögesinin gerçekleşmesi için failler ortasında belirlenen cürmün ‘elverişli vasıtalarla’ işlenmesi konusunda mutabakat olmalıdır. Kabahat için devletin ülkesine, egemenliğine, birliğine ve Anayasa tertibine karşı cürümlerden rastgele birini işlemek üzere anlaşılması gerektiğinden burada elverişli vasıtanın cebir ve şiddet kullanımına Müsait tartı ve kuvvette silah, işçi, askeri araç ve teçhizat olması gerekmektedir. Muahedeye husus edilen hatanın işlenebilmesi için elverişli Vasıta bulunmuyorsa hatanın maddi ögesinin gerçekleştiği söylenemez.”
“BU KABAHAT LAKİN KASITLA İŞLENEBİLİR”
Suçun maddi ögesinin gerçekleşmesi için, en az iki yahut daha Çok kişinin anlaştığının maddi olgularla tespiti gerektiğine değinilen gerekçeli kararda, maddedeki “maddi olgularla belirlenen bir biçimde olması” ibaresinin, hatanın oluştuğunu kabul edebilmek için bulunması Gerekli kanıtların niteliğine işaret ettiği, kabahatin manevi ögesinin ise kasıt olduğu, bu kabahatin lakin kasıtla işlenebileceği belirtildi.
Söz konusu kararda, savcılık iddianamesinde, metnin kaleme alınış biçimi, açıklanma saati ve hali prestijiyle “muhtıra” formunda değerlendirildiğinin ve farklı kısımlarda rahatsızlık doğurduğunun öne sürüldüğü belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Metne ait toplumsal reaksiyon gelişmesi, aleyhine görüşler açıklanması demokratik hukuk devleti olmanın gereği açısından ne kadar hakikat ise içeriğinin cürüm oluşturup oluşturmadığına dair türel kıymetlendirme yapılmadan iddianamede belirtildiği üzere yalnızca metnin kaleme alınış üslubunun, açıklanma saatinin, formu prestijiyle ‘muhtıra’ formunda değerlendirilmesinin, metnin başlangıç cümlesinin amaçlı olarak ‘Yüce Türk Milleti’ biçiminde başlatılmasının, soruşturma evresinde ulaşan ihbar, hata duyurusu ve şikayet dilekçelerine nazaran farklı bölümlerde Önemli bir rahatsızlık doğurmasının sanıkların üzerlerine atılı cürmün sübutu tarafından maddi kanıt niteliğinde kabul edilmesi ceza hukuku bağlamında hakikat değildir.”
“İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ DEMOKRASİLERİN EN Temel TAŞI”
“Gerek Montrö Boğazlar Kontratı gerekse de kamusal tartışmaya açılan muvazzaf bir amiralin sarık ve cübbeyle görüntülenmesi konusunda sanıkların yapmış olduğu İzah bir fikir yahut Fikir açıklaması olarak nitelendirilebilir.” denilen tıpkı kararda, Anlatım özgürlüğünün çağdaş demokrasilerin en Temel Bina taşlarından birisi olduğu vurgulandı.
Gerekçeli kararda, Anlatım özgürlüğünün genel olarak Anayasa, kanunlar ve memleketler arası kontratlar ile Özellikle de Müstakil ve tarafsız mahkemelerin muhafazası altında olduğuna işaret edilerek, şunlar kaydedildi:
“Vatandaşların bu haklarını kullanarak açıkladıkları görüş ve fikirlerinden Dolayı kamusal otorite yahut toplumun öteki kişi, kısım yahut gruplarca baskılanmamaları hakkın kullanımı açısından epeyce kıymetlidir. Açıklanan her bir görüş yahut niyetin toplumun tamamı yahut kamusal otorite tarafından kabul görmesi Muhtemel yahut sağlıklı değildir. Anayasal demokrasi için kıymetli olan, şahısların hukuken hata olarak kabul edilmeyen görüş ve kanılarını İzah hürriyetlerini Biricik tek yahut toplu olarak toplumsal yahut kamusal baskı altında kalmaksızın kullanabilmeleridir. Bir görüş yahut fikir açısından mutlak hakikate fakat niyet ve fikirlerin serbestçe Anlatım edilebilmesi, bunlara karşı varsa anti tezlerin ileri sürülmesi sonucunda yapılabilecek sentezle ulaşılabilir.”
Sanıkların yayınladığı bildirinin fikir açıklanması olduğu, metnin Biricik başına kabahatin oluşmasına kâfi maddi kanıt niteliğinde bulunmadığı vurgulanan bu kararda, “Sanıkların üzerine atılı ‘suç için anlaşma’ kabahatine ait maddi ögelerin hiçbirinin somut olayda oluşmadığı, maddi ögeleri prestijiyle oluşmamış kabahat açısından sanıkların kastından Laf edilmesinin Mümkün olmadığı, bu haliyle atılı cürmün yasal ögelerinin oluşmaması nedeniyle sanıkların tamamının farklı başka beraatlerine karar verilmesi gerekmiş ve karar kurulmuştur.” tabirine yer verildi.
DAVANIN GEÇMİŞİ
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 4 Nisan 2021’de, birtakım emekli amirallerin yayımladığı “Montrö bildirisi”ne ait soruşturma başlatmıştı.
Başsavcılık, 6 Aralık 2021’de 103 sanık hakkında “devletin güvenliğine yahut anayasal tertibe karşı kabahat işlemek için anlaşma” kabahatinden 3’er yıldan 12’şer yıla kadar mahpus cezası talebiyle iddianame düzenlemişti.
Ankara 20. Ağır Ceza Mahkemesi 20 Aralık 2022’deki kararında, sanıkların tamamın beraatine hükmetmişti. (AA)
Yorum Yok