Danıştay 10. Daire; çağdaş Gazeteciler Derneği ve DİSK Basın İş’in açtığı davada; Bağlantı Başkanlığı tarafından 21 Mayıs 2021 tarihinde Basın Kartı Yönetmeliği’nde yapılan kimi değişikliklerin yürütmesini durdurdu. Daire; basın kartı iptalinde Basın Kartı Komitesi’nin periyot dışı bırakılıp Bağlantı Lideri’nin yetkili kılınmasını ve RTÜK ile halk kurumlarında çalışanlara basın kartı verilmesi üzere birtakım düzenlemeleri hukuka Müsait bulmadı.
Danıştay daha Evvel de yönetmelikteki birtakım hususların yürütmesinin durdurulmasına karar vermiş, bunun üzerine İrtibat Başkanlığı yönetmelikte yine düzenleme yapmıştı. Karar ile ikinci değişikliğin kimi hususları de durdurulmuş oldu.
Resmi Gazete’de 21 Mayıs 2021 tarihinde yayınlanan Basın Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin kimi unsurlarının yürürlüğünün durdurulması ve iptali istemiyle; çağdaş Gazeteciler Derneği ve DİSK Basın İş ismine avukat Haysiyet Can Keskin Danıştay’da dava açmıştı.
“KEYİFLİĞE AÇIK”
Danıştay 10. Daire, Basın Kartı Yönetmeliği’nin kimi hususlarının yürütmenin durdurulmasına karar verdi. Daire, birtakım unsurlardaki durdurma talebini ise reddetti.
Yönetmelik daha Evvel de yürütmesinin durdurulması ve iptali talebiyle Danıştay’a taşınmıştı. Yargılama sürecinin sonunda Danıştay İdari Dava Daireleri Heyeti, yönetmeliğin birtakım hususlarının yürütmesinin durdurulmasına karar vermişti. Bunun üzerine Bağlantı Başkanlığı yönetmelikte bir değişiklik daha yaptı. Bunun üzerine ÇGD ve DİSK Basın İş, yönetmeliğin birtakım hususlarının yürütmesinin durdurulmasını tekrar istedi.
İkinci müracaatta, “Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, yürütmesinin durdurulmasına karar verilen kısımların, daha da genişletilerek hukuka ters bir halde düzenlendiği, basın kartı dağıtımının keyfileştirildiği, mana ve içeriğinin boşaltıldığı” belirtildi. Müracaatta, “Yargı kararına muhtaçlık duyulmadan Daimi nitelikte basın kartı iptali yoluna gidildiği, düzenlemelerin keyfiliğe Aleni olduğu” ileri sürüldü.
DURDURULAN DÜZENLEMELER
Danıştay 10. Daire’nin yeni kararında yürütmesi durdurulan düzenlemeler şöyle:
“Basın kartı verilecek şahıslarda aranan kurallar ortasında yer alan; “mücbir sebepler dışında bir aydan Çok olmamak üzere Ara vermeden çalışması şartı,
RTÜK basın başdanışmanı, daire liderleri, daire reis yardımcıları ve üst heyet uzmanlarına da basın kartı verilmesi,
Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatında basın-yayın faaliyeti yürüten şahıslar ile Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Başkanlıklarda ve ofislerde basın ve halkla alakalar ünitesi amirine ve bu ünitede basın-yayın faaliyeti yürüten çalışana de basın kartı verilmesi,
Bakanlıklarda, basın ve halkla bağlantılar müşaviri ile bu ünitede basın-yayın faaliyeti yürüten en Çok iki işçiye de basın kartı verilmesi,
Kamu Kurum ve kuruluşları ile halk kurumu niteliğindeki Uğraş kuruluşları temsilcilerine de basın kartı verilmesi,
İletişim Başkanlığı özel Kalem Müdürü’ne de basın kartı verilmesi,
Sürekli basın kartının iptalini gerektirir aksiyon ve faaliyetlerde bulunulduğunun İrtibat Başkanlığı tarafından yapılan inceleme üzerine tespit edilmesi üzerine kartın iptaline karar verilmesi.”
Kararda yer Meydan şu değerlendirmeler dikkat çekti:
“BASININ, ‘HABER VERME’ VE ‘ELEŞTİRİ HAKKI’ VARDIR
“Demokratik toplumlarda kanıyı İzah özgürlüğü Değerli bir yer alır. Demokratik toplumlar, Temel hak ve özgürlüklere dayanan toplumlar olup, bu Cin toplumlarda devletin vazifesi, Temel hak ve özgürlükleri korumak ve geliştirmektir. Temel hak ve özgürlükler ortasından niyet ve kanaat özgürlüğü, Özellikle kanıyı İzah özgürlüğü Kıymetli bir yer alır. fikir ve kanaati İzah özgürlüğünün en olağan yollarından birisi ise basındır. Basının, ‘haber verme’ ve ‘eleştiri hakkı’ vardır”
“BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN, halk GÜÇLERİNE KARŞI OLDUĞU KADAR özel GÜÇLERE KARŞI DA KORUNMASI GEREKMEKTEDİR”
“Demokratik toplumlarda basının en Değerli fonksiyonu, halk faydasını ilgilendiren Hadise ve hususlarda açıklamalar yapmak, haber ve bilgi vermek, tenkit ve değer yargıları sunmak suretiyle kamuoyunu oluşturmak, toplumu aydınlatmaktır. Basına yaptığı bu fonksiyon nedeniyle iki hak tanınmaktadır. Bu haklar ‘haber Eda hakkı’ ile ‘eleştiri, değer yargısında bulunma hakkı’dır. Haber Eda hakkı, halk faydası taşıyan bir olayı topluma haber vermek, bildirmektir. Bu Değerli fonksiyonu nedeniyle basın özgürlüğünün, halk güçlerine karşı olduğu kadar Özel güçlere karşı da korunması gerekmektedir. Müstakil ve tarafsız yayıncılığın sürdürülebilmesi için alınacak tedbirlerde bu ödev kapsamındadır.
Nitekim, Anayasanın 28 ila 30. hususlarında basın hürriyetine ait konular Özel olarak düzenlenmiş; ayrıyeten basın hürriyetinin sonlandırılmasında kanıyı İzah ve yayma hürriyetine ait kararların uygulanacağı belirtilmiştir. Basın hürriyeti, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin Anlatım özgürlüğünü düzenleyen 10. unsuru kapsamında ele alınmaktadır.”
“RAHATSIZ EDEN HABER VE NİYETLERİN DE SERBESTÇE SÖZ EDİLEBİLMESİ”
İfade özgürlüğünün toplumsal ve kişisel fonksiyonunu yerine getirebilmesi için, AİHM’in de Anlatım özgürlüğüne ait kararlarında sıkça belirttiği üzere, yalnızca toplumun ve devletin olumlu, hakikat ya da zararsız gördüğü ‘haber’ ve ‘düşüncelerin’ değil, devletin yahut halkın bir kısmının Olumsuz ya da yanlış bulduğu, onları rahatsız eden haber ve niyetlerin de serbestçe Anlatım edilebilmesi ve bireylerin tabirler nedeniyle rastgele bir yaptırıma tabi tutulmayacağından emin olmaları gerekmektedir. Söz özgürlüğü, çoğulculuğun, müsamahanın ve Aleni fikirliliğin temeli olup bu özgürlük olmaksızın ‘demokratik toplumdan’ bahsedilemez.”
ÇGD VE BASIN İŞ: “DANIŞTAY 10. DAİRESİ tekrar BİZLERİ HAKLI BULAN BİR KARARA İMZA ATTI”
Çağdaş Gazeteciler Derneği ve DİSK Basın İş, Danıştay 10. Daire’nin kararı ile ilgili ortak yazılı İzah yaptı. İzah şöyle:
“Anayasal teminatta olan ‘Haberleşme hürriyeti’, ‘Düşünceyi İzah ve yayma hürriyeti’ ve ‘Basın hürriyeti’ üzerindeki baskı, nihayet vakitlerde yasal düzenlemeler, fiili kararlar ve soruşturmalar aracılığıyla daha da artmış durumdadır. İstanbul Taksim’de 13 Kasım 2022 günü yaşanan ve günahsız 6 vatandaşın katledildiği, 83 vatandaşın yaralandığı terör saldırısı sonrasında uygulanan yayın yasağı ile toplumsal medya ağlarına erişimin sağlanamaması, Laf konusu baskının Öbür bir tezahürüdür.
Bu baskı ortamında, Danıştay’da sürmekte olan basın özgürlüğünü temel Meydan davamızda ders niteliğinde bir karar çıktı. 2018 yılından beri hukuk çabası verdiğimiz ve ne yazık ki şahsen hukuku uygulaması gerekenlerin hülle yaparak basın özgürlüğü lehine yargı kararlarını boşa düşürme anlayışından kaynaklı, yaklaşık 4 yıldır süren Basın Kartı Yönetmeliği’ne ait yargılamada Danıştay 10. Dairesi tekrar bizleri haklı bulan bir karara imza attı.
Basın Kartı Yönetmeliği’nde basın kartı ile Daimi basın kartının iptalinde Basın Kartı Komitesini periyot dışı bırakıp İrtibat Liderinin yetkili kılınması, Radyo ve Televizyon Üst Şurası (RTÜK) ile halk kurumlarında çalışanlara basın kartı verilmesi ve basın kartı verilecek şahıslarda ‘mücbir sebepler dışında bir aydan Çok olmamak üzere Uzaklık vermeden çalışması’ kriterlerini hukuka Müsait bulmayan Danıştay 10. Dairesi, yönetmeliğin 6. hususunun 1. fıkrasının (g) bendinde, 13. unsurunun 1. fıkrasının (c) bendinde, 14. hususunun 1. fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile (ğ) bendinde ve (h) bendinde, 15. unsurunun 1. fıkrasının (b) bendi ile (c) bendinde, 17. hususunun 7. fıkrasının (a) bendinde, 29. unsurunun 1. fıkrasının (ğ) bendi ve 30. unsurunun 1. fıkrasının (d) bendinde 21 Mayıs 2021 tarihinde yapılan değişikliklerin yürütmesini durdurdu.”
“KARAR, ‘BANT DARALTMASI’ UYGULAMASININ HUKUKSUZLUĞUNA DA IŞIK TUTUYOR”
Danıştay 10. Dairesi’nin aldığı karar, idari makamların resen aldıkları kararlarla Anlatım özgürlüğüne yapacakları müdahalenin keyfilik riski içerdiğini vurgulamakla, geçtiğimiz günlerde Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) tarafından yapılan ‘bant daraltması’ uygulamasının hukuksuzluğuna da Fer tutuyor.”
Açıklamada, “Kararda tıpkı vakitte, 18 Ekim 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren, kamuoyunda ‘sansür düzenlemesi’ olarak bilinen 7418 sayılı Basın Kanunu ve Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair kanun ile nihayet periyotta basın ve haberleşme özgürlüğünü kapsayacak kritik değerlendirmelere de yer verildiği” belirtildi ve kararın münasebetinden kimi kısımlar aktarıldı.
“ANAYASA MAHKEMESİ’NİN, DEMOKRATİK cemiyet VE HUKUK SORUMLULUĞUYLA DAVRANARAK İPTAL KARARI VERMESİNİ BEKLEDİĞİMİZİ BİLDİRİRİZ”
Açıklama, şöyle devam etti:
“Emekten yana demokratik bir tertibin varlığının, Laf konusu yargı kararında da kayda geçirildiği üzere fikir, Anlatım ve basın özgürlüğünün temeli olmaksızın hayata geçirilmesi Mümkün değildir. Ne yayın yasakları, ne sansür maddeleri ne de günümüzdeki kaçınılmaz bir bağlantı ağı olan toplumsal medyaya kısıtlama getirilmesi Türkiye’nin içine çekilmeye çalışıldığı kaosun tahlili olamaz. Hatta bu kaosu daha da artırmaktan Öbür bir Sonuç doğurmayacaktır.
Bu vesileyle ‘sansür düzenlemesi’ni önümüzdeki aylarda görüşmesi beklenen Anayasa Mahkemesinin, demokratik cemiyet ve hukuk sorumluluğuyla davranarak, düzenlemenin neden olacağı tahribatların daha da Çok artmaması için iptal kararı vermesini beklediğimizi bildiririz.” (ANKA)
Yorum Yok