ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü, 1984’ten itibaren sistemli olarak Türkiye’yi çevreleyen denizlerdeki sıcaklık pahalarını ölçüyor.
Yaptıkları ölçümlerde elde ettikleri dataları pahalandıran enstitünün müdürü Salihoğlu, nihayet 60 yılda dünyada deniz suyu sıcaklıklarının atmosferdeki ısınmaya Enlem seyrettiğini, atmosferde yaklaşık 1,1 derece bir ısınmaya karşılık denizlerde 1 derece civarında bir sıcaklık artışı olduğunu belirtti.
Dünya genelindeki bu ortalamaya karşılık Türkiye kıyılarında ısınmanın 2 derece düzeyini geçtiğine dikkati çeken Salihoğlu, “Türkiye’yi çevreleyen denizlerin kendilerine has yapıları hasebiyle Fazla Aka farklılıklar gösterdiğini görüyoruz. Karadeniz’in doğusunda deniz suyu sıcaklığı 2,5 derece artarken batıya gerçek geldikçe bu sayı 1,5 dereceye düşüyor. Karadeniz’deki ortalama deniz suyu sıcaklığı ise 2 derece.” dedi
Orta şark Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. barış Salihoğlu
Salihoğlu, bu ısınmanın Karadeniz’e tesirleri hakkında şunları söyledi:
*Denizin kendine has kimi özelliklerinin kaybolduğunu görüyoruz. Çalışmalarımızda soğuk Aralık tabakanın büsbütün ortadan kaybolduğunu gözlemledik.
*Bununla birlikte tabandaki oksijensiz suların yüzeye yaklaşarak Karadeniz için Önemli riskler ortaya çıkarmış durumda. Karadeniz’in Türkiye kıyıları bu aksilikten daha Çok etkileniyor.
*Özellikle şark Karadeniz’e, Sinop’un doğusuna gittiğimizde bütün denizlerimizdeki en Önemli sıcaklık artışının olduğunu görüyoruz. batı Karadeniz Tuna Nehri’nin soğutucu tesiriyle daha az sıcaklık artışına maruz kalmış.
MARMARA DENİZİ’NDE SANAYİ FAKTÖRÜ
Marmara Denizi’ndeki sıcaklık artığının 2 dereceye yakın olduğunu ve bu artışın Biricik başına iklim değişikliği ile açıklanamayacağını kaydeden Salihoğlu, “Kıyısal bölgelerde sanayinin de tesiri olduğunu gözlemledik. Bunun tesirlerinin ne boyutta olduğunu Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile yaptığımız proje ile ortaya koymaya çalışıyoruz. Marmara’da Fazla Önemli bir endüstriyel aktiflik var, yaptığımız çalışmalarda ırmaklar kadar bir soğutma suyu debisi olduğunu ve kapalı bir deniz olduğu için koylarını Fazla etkilediğini gördük. Karadeniz’de bunu görmek Muhtemel değil, bu Marmara’ya has.” sözlerini kullandı.
Akdeniz’deki sıcaklık artışlarında bölgesel olarak değişiklikler gözlemlediklerini, Mersin ve İskenderun körfezlerinde sıcaklık artışı 2 dereceye yaklaşırken Antalya Körfezi ile Fethiye’de 1,5 dereceye yakın artışlar olduğunu aktaran Salihoğlu, Atlantik’ten giren suyun batı kıyılardaki ısınmayı engellediğini işaret etti.
Yapısı prestijiyle deniz suyundaki sıcaklık artışından tıpkı derecede etkilenmeyen Ege Denizi’nde ısınmanın 0,5 ila 1 derecede kaldığını vurgulayan Salihoğlu, “Buradaki derin soğuk suyun, rüzgarla Birlikte Daimi yüzeye çıkacak halde bir sirkülasyon düzeneği var. Bu türlü olunca iklim değişikliğinin kıyıdaki tesirlerini Fazla Çok görmek Mümkün olmuyor. Daha pak ve soğuk bir deniz.” değerlendirmesini yaptı.
SICAKLIK ARTIŞININ ETKİLERİ…
Sıcaklık artışının denizlerde her şeyden Evvel bir tabakalaşmaya yol açtığını anlatan Salihoğlu, şöyle devam etti:
*Yüzey sularının derin sulara karışmasını engelliyor, Marmara’da bunu görüyoruz.
*Zaten burası iki katmanlı bir sistem, bu da katmanlaşmanın daha Çok artmasına Sebep oluyor. Bu türlü olunca yüzeydeki oksijenli suların derinlere karışması zayıflamış oluyor.
*Zaten Marmara 25 metrenin altında oksijenli canlı hayatına Müsait değil, oksijen düzeyleri kirlilikten Dolayı Fazla düşmüş, durumu giderek kötüleşiyor.
*Biyoçeşitlilik kaybı olarak da Alışılmış ortaya çıkıyor, bu durumda müsilaj oluşumu tarafında riskler daha Çok artmış oluyor.
*Alg patlamaları, suyun kalitesindeki düşüş hatta Marmara’nın akıntı sistemlerinde döngülerin değişimine kadar bunun tesiri var.
*Karadeniz’de döngü baştan sona değişmekte, Akdeniz’de kıyılardaki ağır kirlilik baskısıyla bunun birleşmesi sonucu alg patlamaları, yüzme suyu kalitesinde düşüş, İskenderun ve Mersin körfezleri ile Fethiye’de oksijen düzeylerinde düşüşler görmeye başlıyoruz.
Yaptığımız modelleme çalışmalarında artan sıcaklıkların Marmara içindeki farklı girdap ve akıntı sistemlerini zayıflattığını gördük, bunun da ekosisteme Önemli tesirleri oluyor.
Kızıldeniz’den gelen istilacı cinslerin denizlerdeki bu ısınmadan Fazla Çok faydalanarak kendilerine yaşamaya elverişli alanlar bulduğuna değinen Salihoğlu, “Buradaki ekosistemi baştan sona değiştirdiler, artık Mersin Körfezi’ndeki balık tiplerinin yarısından fazlası istilacı cinslerden oluşuyor. bütün biyoçeşitlilik Akdeniz’de Önemli manada etkilenmiş durumda ve bu istilacı tipler giderek Ege’ye, Marmara’ya yanlışsız yayılmakta.” diye konuştu.
Salihoğlu, ısınmanın yol açtığı öteki aksilikleri, denizlerin kendilerini onaramaması, kirliliğin artması, üretkenliğin azalması ve denizlerin karbon tutma kapasitelerinin düşmesi formunda sıraladı.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) raporuna nazaran atmosferde Çehre yılın sonuna kadar 4-7 derece artış olacağını, bunun denizler için felaket senaryosu manasına geldiğini lisana getiren Salihoğlu, “Atmosferdeki sıcaklık artışının denize yansımasının ne olacağını şu anda Fazla bilmiyoruz lakin varsayım etmek güç değil. Bu, denizlerin Tüm döngüleri alt üst olması demek, su düzeylerinin 2050’ye kadar yarım metreden Çok yükselmesi ve Tüm kıyıları etkilemesi demek. Globaldeki denizlerde körfez akıntısı üzere akıntıların duracağı öngörülüyor, bu da Tüm iklim sisteminin, Tüm hava durumunun değişmesi demek.” dedi.
Alınması gereken önlemlerin değerinden bahseden Salihoğlu kelamlarını şöyle tamamladı:
*İklim değişikliğine karşı tedbirler kısa vadede direkt denizlere yansımayacak, uzun vadeli ziyanların Fazla yıkıcı olacağını öngördüğümüz için bir Lahza Evvel bunu durdurmamız lazım.
*Bunun yolu da karbondioksit emisyonlarını sıfırlamaktan geçiyor, sıfırlarsak deniz ekosistemlerinin 2050’lerden sonra artık kendini toparlamış olabileceğini öngörüyoruz.
*Deniz avcılığını kademeli olarak durdurmamız lazım zira Tüm ekosistemi, biyoçeşitliliği etkiliyor.
*Bir Lahza Evvel bitkisel proteinlere, alternatif protein kaynaklarına yönelmemiz, sanayiden, tarımdan, Belde deşarjlarından kaynaklanan kirliliği süratle sıfırlamamız, Biricik kullanımlık plastikleri bir Lahza Evvel hayatımızdan çıkarmamız gerekiyor. (AA)
Yorum Yok