Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde, ülke genelinde yapı dayanıklılık testi müracaatları artarken, uzmanlar, yalnızca oturduğunuz binanın sağlamlığının değil, konutunuzun yer aldığı sokağın fiziki durumunun da zelzele anında ve sonrasındaki hayati değerine dikkat çekiyor.
Deprem bölgesinde bitişik nizamda inşa edilen binaların yıkılmasıyla sokak ve caddelerin yıkıntı yığınıyla dolduğunu, bu nedenle kurtarma takımlarının depremzedelere ulaşmakta zahmet çektiğini ve Vakit kaybettiğini söyleyen Bursa Uludağ Üniversitesi Rektör Yardımcısı, İnşaat Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Adem Doğangün, 6 Şubat sarsıntıları sonrası Malatya, Adana ve Hatay’da incelemelerde bulunduğunu belirtti.
‘BİRKAÇ HAFTA GİRİLEMEYEN YERLER OLDU’
Özellikle Hatay’daki Belde planlamasına dikkat çeken Prof. Dr. Doğangün, şöyle konuştu:
*Sadece biz Olağan binaları düşünüyoruz lakin orada Fazla bariz bir halde ortaya çıktı. Arabayı sokamıyoruz. Yani zelzele esnasında buraya ambulans nasıl girecek?
*İtfaiye nasıl girecek? Yani bu yollar bize Fazla dar. Bu da inanılmaz bir dezavantaj oluşturuyor zelzeleden sonra zira müdahale edemiyorsunuz.
*Bitişik nizam, yollar küçük. Sizin oraya girme talihiniz yok yani. O denli bahtına teslim etmiş olacaksınız. Yani burada da ben birkaç hafta girilemeyen yerler oldu, diye biliyorum.
*Artık hepimiz yalnızca burada hatalı Doğal mühendistir, müteahhittir demekten çok hepimizde biraz hata var.
*Bu kentlerimizi planlarken, eskiler ne hoş söylemişler, ‘Komşunun güneşini kesmeyeceksin.’ Artık güneşini kesmesini bırak, zirvesine biniyoruz. Her şeyini kesiyoruz. Ondan sonra da kentleşme olmuyor.
‘KAMU BİNALARINDAN BAŞLAYARAK, VATANDAŞA misal OLMALIYIZ’
Şehirlerin tekrar yıkılıp yapılmasının Muhtemel olmadığına dikkat çeken Prof. Dr. Doğangün, yapı dayanıklılığı ve Belde planlamasına halk binalarından başlanıp, vatandaşa Örnek olunması gerektiğini belirterek, şunları söyledi:
*Bir kenti tekrar yapmak Mümkün değil şu anda lakin en azından başlamak lazım. Bizim avantajımız oradaki halk binalarımız düzgündü.
*Ve bu o kadar Değerli ki; biz de kendimiz bir Okul binasında kaldık gittiğimiz vakit.
*Belediye binası, Okul binası, itfaiye binası, kaymakamlıklar yahut spor salonları üzere halkın gidebileceği, toplanabileceği, işini halledebileceği binaların, en azından bunların süratli bir biçimde değerlendirilip yıkılması gerekiyor.
*Yıkılmak ya da yerelse bu güçlendirme yahut yıkımda da hani ne durumda yapabiliriz, dediğim Vakit halk binalarında genelde tamir güçlendirme maliyeti, yine imal maliyetinin yüzde 50’sine yaklaştıysa yıkım istikametinde bir karara gidiyor.
*Ama Fazla Lokal bir hasar varsa o Vakit güçlendiriyorsunuz. Beton dayanımı Natürel yeterliyse, beton dayanımı berbatsa o Vakit yıkıma yanlışsız gitmek daha âlâ.
*Özellikle bu binaları, Değerli binalarımız, hastane binalarımızı ve öbür binalarımızı değerlendirip ya güçlendirip ya da yıkmak en azından bunları Amade hale getirmek lazım. Zira vatandaş konutunu yapmış.
*Keşke imkanımız olsa da yeni bir yerleşim yerine Tüm binaları yapsak, vatandaşlarımıza desek ki ‘Buyurun, gelin oturun. Biz burayı yine planlayalım’. lakin o Fazla Aka bir bütçe. önce halk binalarından başlamak lazım. Zira biz başlayalım ki vatandaşa da Örnek olalım.
‘ALINACAK TEDBİRLERLE, YUMUŞAK TABANDA DE BİNA YAPILABİLİR’
Depremlerin akabinde taban seçiminin ehemmiyetinin de bir Defa daha ortaya çıktığını vurgulayan Prof. Dr. Doğangün, “2023 Şubat’ında meydana gelen sarsıntılarda de yumuşak tabanlara yapılan binaların, bölgenin, daha Çok hasar gördüğü halinde bir durumla karşılaşıldı. Doruklardaki yapıların daha az hasar gördüğü ortaya çıktı” dedi.
Yumuşak yerde de yapılaşmanın olabileceğini, bunun kimi de avantaj olduğunu söyleyen Prof. Dr. Doğangün, bu yerlerdeki binaların inşası sırasında dikkat edilecek ayrıntılarla, yıkımın önüne geçilebileceğini belirtti.
Alınacak tedbirleri sıralayan Prof. Dr. Doğangün, şu tabirleri kullandı:
*Bu da bir olumsuzluk Doğal ancak ona Müsait yapmak lazım. Yumuşak tabanda de yapılabilir fakat taban güzelleştirmesi yapılabilir, bodrum katınızı ona nazaran yapacaksınız.
*Daha Çok bodrum yapacaksınız üzere tedbirleri var. tedbir almazsanız Doğal her ikisinde de hasar olabiliyor. Aslında birtakım avantajları da olabiliyor sıvılaşma dediğimiz olayda da.
*Eğer kumluysa, boşluk suyu basıncı, su zelzele esnasında basarak kumların dışarı çıkmasına neden oluyor ancak binaların kendileri Fazla Çok hasar görmüyor.
*Genelde devrilme biçiminde oluyor. Şayet Fazla dikdörtgen biçimde yapmışsanız, taban alanı geniş değilse, devrilme biçiminde hasar oluyor. Yoksa kolon kirişlerinde Fazla Çok hasar olmayabiliyor.
*Bir ölçü sönümleyici üzere de suyun üzerindeki yapı üzere de davranıyor. fakat Alışılmış Fazla ağır binaysa bu sefer, gördük işte İskenderun’da yere 40-50 santimetre oturan binaları.
*Ama Şayet taban genişse Fazla Çok hasar olmuyor, beşerler rahatlıkla can kaybı olmadan çıkabiliyor. Bu türlü de bir avantajı da var. (DHA)
Yorum Yok